“Không ai yêu Huế như Hào, không ai trân trọng với Ái Hữu cựu SV YKH như Hào. Hào vun xới cho t́nh bằng hữu của YKH với cả tấm ḷng”. Đó là lời viết của Phan Tiêu Thu, # 9, về Trương Thoại Hào, #10. Xin mời quư ACE đọc bài sau đây của chính Trương Thoại Hào viết khi biết ḿnh bị bệnh ung thư phổi, vài tháng trước khi chết. Để biết về một Trương Thoại Hào “rất Huế trong cư xử, rất phong kiến như một dân Mệ chính cống, không thay đổi giọng Huế đặc trưng dù ở đâu, đi đâu, với ai…” Một mẫu BS không có kiểu kinh doanh dối trá, với lời nhắn nhủ “Cơi đời này là cơi tạm, chết mới là về cơi vĩnh hằng. Thế mà không ai muốn rời cái cơi tạm này để trở về với Thiên Đường/ Niết Bàn?” BBT
CHUYỆN TỬ SINH
Bài viết này tôi có hơi dài ḍng, và nhắc đến tên bạn bè trong và ngoài ngành hơi nhiều. Nhưng xin Ban biên Tập (BBT) đừng gạt bỏ, v́ lỡ một mai tôi không c̣n, th́ bài viết này xem như là một lời vĩnh biệt và cám ơn sâu sắc đến những người đă gần gũi, chăm sóc, an ủi tôi, cùng sống với tôi trong hoan lạc và đau đớn cho đến phút cuối. Xin BBT thêm vài số báo để gởi tặng những người có tên trong bài viết này.
Đa tạ
TRƯƠNG THOẠI HÀO
Tôi tiếp nhận tin bị K phổi vào cuối tháng 3-2002 một cách b́nh tĩnh: Cái chẩn đoán này đă đeo đuổi tôi hơn 2 năm nay, mà đi khám th́ các bệnh viện đều không t́m ra bệnh. Tôi đau bả vai phải hơn 2 năm, hít đất vài cái th́ hết nên nghĩ là đau cơ, 1 năm nay có sốt về chiều, 37.50, 380, khoảng 9-10 giờ đêm th́ tự hết sốt, cũng nghĩ có thể bị phổi nên đă đi khám ở cơ quan, rồi ở Chợ Rẫy, Chợ Quán, nhưng không có kết luận là K phổi như hôm nay, sau khi chụp CT scan.
Nghĩ lại… không đổ lỗi cho cái tôi chủ quan đáng ghét như BS Đỗ Hồng Ngọc đă viết: “BS chỉ lo thăm khám điều trị cho bệnh nhân, không lo đến bản thân ḿnh, đến khi bệnh phát nặng th́ hết thuốc chữa…” Ở đây là chưa t́m ra bệnh chính xác, chứ tôi có ỷ y, không quan tâm đến sức khỏe của ḿnh đâu. Cũng không đổ lỗi cho một số bạn bè thân, khi nghe tôi tŕnh bày diễn tiến và chẩn đoán bệnh, v́ thương mến và nể trọng tôi, nên cũng đă đồng t́nh, và cùng hướng đến nhiều xét nghiệm, nhưng không có xét nghiệm nào gợi ư về K cả. Lại cũng không dám đổ lỗi cho ông Tổ Hypocrate và Hải Thượng Lăn Ông, thấy y đức ngày một suy đồi nên mang một số thầy thuốc ra bắt tội để răn đe những kẻ khác: Anh Hồ K2, Thanh Phương K11, Phổ K12 và tôi K10. Kính thưa hai đấng tối cao, chúng con ra đi trong đau đớn, tốn kém và suy kiệt không ra h́nh người th́ oan cho chúng con lắm đó. Nên con xin Ngài: sau con, đừng bắt ai chịu tội như con đă và đang chịu, oan ức cho chúng con lắm.
Vợ chồng Thu, San, Ái, anh chị Bửu tôi đến thăm ngay khi biết tin tôi bị K phổi, ai cũng khuyên tôi nên mổ sớm – trái với điều tôi đă nghĩ và đă nói với vợ con: “Ba sẽ không mổ, cũng không hóa xạ ǵ cả, v́ chỉ kéo dài thêm vài ba tháng, Ba càng đau đớn thêm, và tiêu mất của các con hơn 100 triệu – số tiền đủ cho các con ăn học hơn một năm.”
Nhưng đă chơi với bạn th́ phải nể trọng và vâng lời bạn, tôi đồng ư sẽ mổ sớm. Tối đó, tôi lái xe chở vợ về đến nhà ở Gia Kiệm lúc 1 giờ 30 khuya, vẫn b́nh tĩnh thay quần áo đi ngủ. Sáng hôm sau, có Tổ đăi, bệnh nhân đến khám và siêu âm rất đông, vẫn yêu đời, khám, dặn ḍ… mà ḷng lại nghĩ: Tôi sẽ rời cuộc đời này trước quư vị đấy.
Mẹ tôi khóc thành tiếng, rên rỉ “Con tôi làm ǵ nên tội?
Con làm ǵ nên tội? Ba tôi cứ nh́n lên trần nhà cố
nuốt vào trong những ḍng nước mắt chực trào
ra – h́nh như khóc trước mặt con cái là điều
Ba tôi tối kỵ - nhưng làm sao được? Tuyến
lệ nhỏ quá nên Ba tôi phải đưa tay lên quệt
liên tục, hai mắt đỏ hoe. Chị và mấy em mặt
ai cũng chảy dài như già thêm 10 tuổi, mặt cắm
xuống đất, không biết mấy em giận trời
hay giận tôi câm nín chịu đựng, dù trước
đó tôi vẫn tưởng sẽ ôm chầm lấy ba mẹ
tôi “Con bất hiếu”, ôm em tôi “anh bất nghĩa”.
Hôm sau dù không báo, nhưng một
số bạn bè và bệnh nhân lũ lượt đến
thăm. Cũng như các chiến sĩ thấy đồng
đội ngă xuống bên cạnh nhưng vẫn mạnh dạn
xông lên cho kịp chiến dịch – Các Y Bác sĩ bạn tôi
hằng ngày đối mặt với cái chết, thế mà
cũng không dấu diếm những giọt nước mắt
cảm thông. Trời ơi! Những giọt nước mắt
chia sẻ và thương cảm cho hoàn cảnh của tôi.
Tôi rời nhà buổi sáng sớm,
không cho ai đưa tiễn. Tôi không muốn nh́n thấy thêm
những giọt nước mắt – cũng là ngày họp
mặt cựu sinh viên Y khoa Huế. Hàng năm, tôi mong chờ
ngày họp mặt này v́ tinh thần và không khí ấm cúng khi
gặp lại anh em bạn đồng môn. Giờ đây,
ngồi thở dốc một lúc, thấy sức khỏe
không cho phép tham dự, tôi đành ngồi nhà. Nghĩ đến
không khí đang vui vẻ đầm ấm ở khách sạn
Kỳ Ḥa, ḷng tôi tiếc nuối rưng rưng, nuốt
sâu vào ḷng những tiếng thở dài âm thầm, mà dữ dội.
Nhập viện trong sự
giúp đỡ tận t́nh của Quỳnh Ái, Delin, Tuyết
Hạnh, cùng các Bác sĩ Y tá khoa Ngoại lồng ngực –
Thế là yên tâm, sự ǵ phải đến đang đến,
không thay đổi được th́ hăy chấp nhận nó
để khỏi bị dằn vặt. Ngày nào cũng
đi làm các xét nghiệm thường kỳ, tôi càng lúc càng
yếu, ăn ngủ kém, ngồi trên xe lăn cho vợ
đẩy.
Tôi cầu mong cho tất cả
các bạn đừng có ai bị làm Bronchoscopie như tôi,
đúng là địa ngục trần gian: sáng bắt nhịn
đói, 10 giờ được chích và đợi bơm
thuốc tê vào mũi miệng, và 3cc vào phế quản, tôi
ho sặc sụa. Hai nữ Bác sĩ trấn an tôi: “Bác cố
hợp tác”. Câu này tôi cũng thường dùng với bệnh
nhân – nhưng hợp tác kiểu nào, v́ ho sặc là một phản
xạ khi có dịch vào khí phế quản?! Tôi cố nén, cảm
thấy ống nội soi đi vào từng thùy, cố nén những
cơn ho sặc, nước mắt ràn rụa. Rời bàn,
tôi gục ngă, thở kḥ khè như người lên cơn suyễn
sắp chết. Sau 14 giờ tôi mới được uống
ly sữa đầu tiên trong ngày. Một y tá hay điều
dưỡng tuổi xồn xồn, mập ú, bắt tôi thở
đủ kiểu. Thở quá mệt mà cũng không
được, cô ta la lên: “Thở không được, bỏ
không làm nữa!”. Tôi quắc mắc nh́n lên và giận dữ:
“Tôi là một Bác sĩ, tôi bệnh nên mới vào hoàn cảnh
này. Tôi không làm nữa”. Chị ta đổi ngay thái độ,
ôn tồn thở mẫu để tôi làm theo. Làm Bác sĩ
đôi khi cũng sướng, gần chết, hù, mà người
khác cũng biết sợ!
Cuộc đời này là cơi tạm,
chết mới là về cơi vĩnh hằng. Thế mà không
ai muốn rời cái cơi tạm này để trở về
với Thiên Đàng/Niết Bàn? Những bệnh nhân chấn
thương sọ năo sống nhờ bóp bóng, những
người tay chân nát bấy, những bệnh nhân bị K
chỉ c̣n da bọc xương, xanh như tàu lá, nằm bất
động như sống đời sống thực vật...
ai cũng có cả nhóm thân nhân chạy theo, mặt mày lo lắng,
biết là sau cấp cứu, dù có sống, cũng là sống
đời thực vật, phiền với con chăm sóc –
nhưng ai cũng cố níu kéo để được tiếp
tục ở lại nơi cái cơi tạm này. Có phải quan
niệm này do người đời đặt ra hầu tự
an ủi khi bước dần vào cơi chết?
Tôi th́ quyết bám vào cơi tạm
dù xa xa thấp thoáng bóng dáng của vô thường, v́ cơi tạm
này tôi c̣n nặng nợ quá:
Tôi thật
đại bất hiếu, nếu chối bỏ đạo
làm con, bỏ ra đi trước 3 bậc sinh thành, trốn
bỏ nghĩa vụ thiêng liêng lo cho cha mẹ hai bên đến
khi trăm tuổi.
Tôi quyết bám víu cơi tạm,
v́ thật bất nghĩa một khi chưa lo cho vợ
đến nơi đến chốn, khi không cùng vợ tôi
sánh vai vui buồn và cùng nuôi dạy con cái khôn lớn. Vợ
tôi thời ấu thơ sống trong sung sướng, tốt
nghiệp Đại học, đi dạy, rồi sau này phụ
tôi soạn thuốc và dặn ḍ bệnh nhân. Vợ tôi luôn bị
ói v́ dị ứng với chất thải của người
khác, thế mà giờ đây hàng đêm phải trải chiếu
dưới nền kế giường tôi, mặc cho mọi
người bước ngang dọc từ đầu đến
chân, giờ đây hàng ngày đẩy xe đưa tôi đi
xét nghiệm, săn sóc tôi chu đáo, ân cần, dịu dàng,
thấy đủ mọi cái dơ dáy mà vẫn cắn
răng chịu đựng được. Ôi, tiếc thay
khi ĺa bỏ một người phụ nữ Việt Nam
đáng yêu, một người vợ hiền thục và
đức hạnh, một đời sống v́ chồng,
v́ con.
Tôi quyết
víu vào cơi tạm v́ chưa lo cho các con ăn học thành tài,
chối bỏ thiên chức làm cha, để các con bơ
vơ trong những ngày đại và tiểu đăng
khoa, các con sẽ buồn biết mấy. Tôi thường
an ủi: “Nếu ba có ra đi lúc này, các con cũng đă hạnh
phúc lắm rồi, v́ các con đă đủ lớn để
bước vào đời, có những đứa trẻ mới
1-2 tuổi chưa từng thấy mặt cha mới thật
là bất hạnh. Ḷng nhân ái, đức hy sinh, tính ḥa thuận,
hành trang là nụ cười... th́ các con đă học
được của Ba rồi, Ba yên tâm v́ tương lai
các con.”
Tôi bám vào cơi
tạm v́ anh chị em ruột sống với nhau dưới
một mái nhà, đến khi lập gia đ́nh riêng vẫn
giữ nguyên mối quan hệ máu mủ thâm t́nh, và thêm các
anh chị em bên vợ, cũng sống chân t́nh không phân biệt,
cùng nhau đóng góp ư kiến giải quyết các khó khăn gặp
phải trong cuộc sống. Đành dứt bỏ anh em,
tôi có bất nghĩa?
Bạn bè trong và ngoài ngành, thân
nhau từ độ tiểu học, hay mới quen biết
thời gian sau này, đều chơi với nhau chân t́nh,
không một chút dối trá. Tưởng rằng được
quan hệ với nhau đến trọn đời, xẻ
chia vui buồn lớn nhỏ, mong ngày 70 tuổi vẫn c̣n
chống gậy đến thăm nhau, ôn lại quá khứ,
làm bài học cho con cháu; cuộc đời an lành thế,
sao tôi lại phải rút khỏi cuộc chơi sớm?
Trong 25 năm hành nghề, khi
tôi tiếp xúc với bệnh nhân, hoàn toàn không có kiểu
kinh doanh dối trá, lừa bịp, mà ngược lại,
đă tạo được khá nhiều ân đức.
Hơn một năm nay tôi đă khám và cấp thuốc miễn
phí cho tất cả trẻ em dưới 12 tháng tuổi,
ḷng tôi thanh thản lạ kỳ và tôi biết tôi đă thoát
được một phần khỏi vùng cơm áo trần
tục. Ḷng hẹn với ḷng, đến năm 60, tôi sẽ
khám và cấp thuốc cho tất cả các bệnh nhân –
đây xem như là đền đáp lại cuộc sống
ổn định mà bệnh nhân đă mang lại cho tôi. Sự
tin tưởng, kính trọng và tri ân mà bệnh nhân đối
với tôi, trong khi tôi chưa thực hiện được
hoài băo tuổi 60 của ḿnh – tôi lại xé áo dứt bỏ,
tôi có bất nhân?
Cơi tạm ơi, ta c̣n nặng
nợ quá. Tôi không xin thêm thời gian, chỉ biết tâm tôi
c̣n nhiều hoài băo và ước nguyện quá. Tiếc quá khi
từ bỏ nhau.
-7giờ 0: Đẩy xuống
pḥng mổ, tôi vẫy tay chào tạm biệt vợ con
như một chuyến đi ngắn ngày.
-13 giờ:
Tôi tỉnh lại, mơ hồ nhận định cuộc
mổ thất bại v́ tôi tỉnh nhanh quá.
Dự kiến
cắt thùy trên phổi (P), nhưng bướu dính tĩnh mạch
chủ trên và động mạch dưới đ̣n (P) nên
chỉ làm Biopsy và đóng ngực lại. Đă không thể
cải thiện được hoàn cảnh th́ hăy chấp
nhận nó. Nên tôi vẫn cười nói, như bệnh K này
là của một ai đó xa lạ.
Điều an ủi to lớn
nhất đời tôi, mà đến lúc này tôi mới
được hưởng, là trong những ngày nằm bệnh
viện, và sau khi đă về nhà, thân nhân bạn bè đến
thăm nườm nượp, liên tục không dứt cho
đến hết giờ thăm bệnh. Từng đoàn từ
Gia Kiệm đi xe 12 chỗ, chính quyền, Pḥng khám khu vực,
Trung tâm Y Tế, một số đồng nghiệp ở
Biên Ḥa, một số Trường học... c̣n thân hữu ở
Gia Kiệm, các bạn trong và ngoài ngành tại Sài G̣n đến
thăm thường xuyên. Có người trước đó
tôi chỉ gặp mới có một lần.
Cách đây 20 năm, tôi đă
ngộ rằng: “Tiền bạc không mang lại hạnh
phúc”. Ngoài công việc hàng ngày đủ nuôi sống vợ
con, tôi trải ḷng sống với bạn bè và mọi
người xung quanh. Mẹ tôi hay than phiền: “Bác sĩ
người ta nhà 2-3 cái to rộng, c̣n ḿnh nhà không ra nhà,
không bằng căn bếp người ta”. Tôi cười
nhẹ: “Để mẹ xem, sau này khi Ba mẹ trăm tuổi,
hay khi con bệnh, bạn bè đến thăm ai đông
hơn?” – đây coi như một lời tiên tri đă
được ứng nghiệm.
Bạn bè thăm đông, ḷng
tôi ấm lại, được tăng nghị lực
để chấp nhận hoàn cảnh. Đồng môn khóa 9
đối xử chân t́nh và chia xẻ sâu sắc hơn một
số bạn khóa 10 của tôi, bởi tôi chỉ khao khát một
sự chia sẻ tận đáy ḷng. Biết làm sao được
khi các bạn chưa NGỘ, chưa thoát khỏi ṿng cơm
ái gạo tiền, chưa vượt được sự
ham muốn đời thường – nên tôi biết một
số bạn khóa 10 của tôi cuộc đời vẫn
c̣n lận đận.
Các chị em tôi, các đàn anh,
và bạn bè đồng khóa huy động góp tiền gởi
về giúp tôi. Có 2 gia đ́nh trước là bệnh nhân, sau
này trở thành bạn, định cư nước ngoài 10
năm nay, mỗi bạn đă gởi cho tôi hơn một
lần hóa trị. Một số bạn ở Việt Nam
đă nhét tiền vào túi, tôi nghẹn lời rưng rưng.
Một số đồng nghiệp cùng cơ quan, sống nhờ
vào đồng lương hàng tháng – cái ăn cái mặc, sự
học của các con đều trông nhờ vào đồng
lương ít ỏi này, thế mà cũng dấm dúi một
hai trăm ngàn cho tôi, cách cho hơn của cho làm tôi nhận
mà chạnh ḷng.
Việt từ Pháp về đột
xuất, khi nghe tin, khóc hu hu như đứa trẻ lên 3,
khi từ giă Việt ôm hôn thân ái, làm như ngày mai tôi chết.
Hoạt từ Mỹ về với
gia đ́nh, nặng ḷng v́ cha bệnh đang nằm Chợ
Rẫy và bệnh của tôi. Hoạt giúp tiền lần thứ
2, tôi từ chối, thế là Hoạt mang cho tôi 200 viên thuốc
đắt tiền, mà không nói tên thuốc ra ai cũng biết.
Tôi bán đi, đủ chi phí cho 2 lần hóa trị! Xin các bạn
cho Hoạt biệt danh “Hoạt Viagra” v́ anh ta thích thế.
Đài, Lai sẽ về nay mai
– trông ngóng đến bao giờ đây?
Sống ở đời
cũng nên ngă bệnh một lần để biết
được ḿnh cho và nhận bao nhiêu? Tôi đă thấy
và tự cân được ḿnh. Nhưng thà các bạn bị
tai nạn găy 2 xương đùi, các bạn bị cắt
dạ dày hay bị tai biến liệt nửa người...
chứ các bạn đừng ngă bệnh như tôi... sẽ
biết được ḷng người đối với
ḿnh, để đánh giá ḷng ḿnh đă đối với
người, nhưng bệnh nghiệt ngă quá, không có thuốc
chữa, không có lối thoái, sẽ ra đi trong đau đớn,
suy kiệt. Cầu mong cho các bạn đừng lâm vào hoàn cảnh
như tôi.
Hàng tuần tôi vào Chợ Rẫy
hóa trị 1 lần, nh́n những giọt Serum pha thuốc nhỏ
giọt, từng giọt, từng giọt. Mỗi giọt
2000 đồng, chai 100ml đếm cho hết cũng đă
mất 6 triệu, thêm các thuốc râu ria khác, nên mỗi tuần
phải mất 450 USD – lại đếm tiếp từng
giọt...
Những ngày ở nhà, chơi
với các con, xem TV, đọc báo lại mệt, dù sáng sáng
đă cố tập khí công 1 giờ để chữa ung
thư do BS Vĩnh dạy.
Từng giọt, từng giọt,
từng giọt...
Con người sinh ra để
làm ǵ?
Từng giọt, từng giọt,
từng giọt...
Con người chết đi
về đâu?
Từng giọt, từng giọt,
từng giọt...
Tôi đă làm ǵ cho đời,
và nhận ở đời được những ǵ?
Từng giọt, từng giọt,
từng giọt...
Tôi c̣n đếm đến
bao giờ đây? Ngày nay, ngày mai, hay một năm nữa?
TRƯƠNG THOẠI HÀO
Khóa 10
GHI THÊM:
Bài di cảo này. Hào em tôi viết
vào ngày 05 tháng 6 năm 2002, sau khi phát hiện bị K phổi
ngày 27/3, nhập viện Chợ Rẫy ngày 2/4, đă xuất
viện về nhà và hóa trị hàng tuần.
Biết ra sao ngày sau?
Chính Hào em tôi đă biết ngày
sau ra sao, và cái ngày ấy cuối cùng cũng đă đến,
vào 8/3/2003 lúc 13 giờ 35.
Nghĩ đến ngày xưa,
cụ Nguyễn Du đă băn khoăn “...thiên hạ hà nhân
khấp Tố Như”, nghĩ đến Nguyễn Khải
trong gặp gỡ cuối năm đă cho rằng sống
một cuộc đời đáng sống, là “khi nằm xuống,
nhận được vài giọt nước mắt của
dăm ba người bạn thân t́nh”, th́ đối với
Hào em tôi, khi bệnh nặng kéo dài, cả hàng trăm người
bạn thân t́nh đă đến viếng thăm, động
viên, chỉ bày phương cách trị liệu, biếu tiền/quà,
và cũng cả rừng hàng trăm người bạn thân
t́nh ấy đă đến thắp nhang, phúng điếu,
tiễn đưa Hào đến nơi an nghỉ cuối
cùng, trong suối nước mắt tiếc thương.
Hào em ơi, em hăy ra đi thanh
thản, hăy quẳng gánh nợ nơi cơi tạm này đi,
v́ bên cạnh Ba mẹ, vợ con em vẫn luôn luôn có hàng
trăm thân hữu ấy.
Và thay mặt gia đ́nh, xin
chân thành ghi ơn các BẠN.
TRƯƠNG THOẠI BỬU
Trương
Thoại Hào một người rất Huế.
Vào ngày này năm ngoái, Hào đă
ra đi, vĩnh viễn từ bỏ vợ con, gia đ́nh,
bè bạn, từ bỏ những cuộc vui chơi mà Hào vốn
là là người ham vui, ham chơi. Tôi quen và chơi thân với Hào
v́ tôi cũng là một người ham vui như thế. Cũng không nhớ tụi
tôi đă quen với nhau như thế nào và từ lúc nào.
Hồi con đi học Hào học
sau tôi một lớp. Tôi khóa 9, c̣n Hào khóa 10. Khi c̣n là Sinh viên
chỉ biết tên biết mặt, ra trường mỗi
người đi một ngả. Hào lên Tây Nguyên được
vài ba năm rồi về định cư ở vùng Gia Kiệm
thuộc tỉnh Đồng Nai. C̣n tôi mấy năm sau ngày
30/4 chỉ sống ở Sài G̣n. Một dịp t́nh cờ
nào đó chúng tôi ngồi lai rai với nhau ở một quán
cóc bên lề đường Lê Văn Sỹ, h́nh như hôm
đó có Lê Minh, Lê Nhược Thủy và vợ chồng Lê
Minh Đạo. Hào có lối ăn to nói lớn và hay cường
điệu rất ấn tượng dễ gây chú ư đối
với người nghe trong đó có tôi. Nhưng cũng v́ lối
ăn nói lớn đó mà có kẻ yêu người ghét. Nói
ghét th́ không đúng lắm, phải nói có nhiều người
dị ứng với lối ăn nói bổ bả của
Hào. Cái cách thêm một chút mắm một chút muối để
cho câu chuyện thi vị hơn, tiếu lâm hơn hay lố
bịch hơn để cùng nhau cười cho vui… lắm
lúc đă làm cho Lê Minh Đạo đỏ mặt, cho Phan Trọng
Toàn bực ḿnh. Trần Minh San phải văng tục.
Điều mà ai cũng thừa nhận nơi Hào là một người thẳng tính, rất chân t́nh với bạn bè và sau cùng phải nói Hào là một con người rất… Huế!
Hào yêu Huế vô cùng. Cách cư
xử với cha mẹ, anh em, vợ con cũng rất Huế
và rất phong kiến như một dân “mệ” chính cống.
Cứ nh́n thấy cảnh vợ đẻ năm một
đến đứa thứ tư, thứ năm rồi
không có con trai th́ cũng cứ phải đẻ là đủ
biết tŕnh độ “thủ cựu” của hắn tới
mức nào. Trong nhà, ngoài phố khi nói chuyện lúc khám bệnh
bao giờ Hào cũng chỉ nói một thứ giọng Huế
đặc trưng. Với cha mẹ Hào gọi là Ôn, Mệ,
với bạn bè hắn kêu mi tau. Hắn ghét nhất là
người Huế mà nói tiếng Nam mà hắn gọi là nói
tiếng Mỹ Lợi (Một vùng ở miền ven đầm
Cầu Hai nói tiếng trọ trẹ như tiếng Quảng).
Ở những nơi công cộng
như trong các quán ăn, các cuộc hội nghị thấy
có người nào nói giọng Huế là hắn sà tới làm
quen, rồi cụng ly như vừa gặp người
thân thuộc. Hào từng thổ lộ - Hồi trước
trong Nam c̣n ít dân Huế mỗi lần nghe ai nói tiếng Huế
là muốn bắt chuyện hoài hoặc để được
nghe tiếng Huế cho sướng tai. Khi khám bệnh có bệnh
nhân nào nói tiếng Huế là cứ hỏi tới – quê ở
mô ngoài Huế - răng mà vô đây – chừ làm việc chi –
sướng cực ra răng. Và bất cứ ai trong số
bạn bè của Hào đều từng nghe hắn ngâm nga
hai câu thơ (hay vè!) rặt Huế mỗi khi cao hứng:
“Mạ ơi cho con hai đồng
mua chai nước mắm
Mộ cô cha mi có như rứa
mà cũng mần thơ.”
Mùa hè năm 2001 tôi và tụi bạn
cùng khóa 9 kéo nhau về thăm Phan Trọng Toàn ở Long
Khánh, trên đường đi ghé vào Gia Kiệm để
thăm Hào và rủ qua nhà Toàn lai rai bù khú. Lúc đó hắn
c̣n nói lia chia, kể chuyện bệnh tật của ḿnh mà
vui như kể chuyện đi du lịch – “Tao bây chừ
khổ lắm, t́m hoài mà không biết bệnh chi đây. Gần
một năm nay cứ mỏi mệt, sụt cân, khi sốt
khi không, sáng tỉnh táo, chiều lạnh run, ăn không dám
ăn, uống không dám uống (tay đang cầm ly bia). Thử
máu, xét nghiệm nhiều lần nhiều nơi không thấy
chi, phim phổi tốt, kư sinh trùng sốt rét âm tính, chức
năng gan, thận ngon lành, hồng cầu bạch cầu
đều tốt vậy mà chiều nào cũng hâm hấp
nóng. Lưng và gáy mỏi như bà già. Thằng Hiền Phó
Giám đốc Bệnh viện Chợ Quán bảo tao thử
dùng một đợt thuốc sốt rét cũng không hết,
nó lại bắt tau điều trị Lupus đỏ mặc
dù ANA test và ASLO âm tính. Thôi kệ uống đại Prednison
thấy đỡ mỏi mệt giảm sốt. Nhưng uống
nhiều lại sợ biến chứng của Corticoid, phải
chi ANA test dương tính th́ uống cũng đành, ở
đây nó lại âm tính. Thử bên Medic cũng âm, qua bên Hoàn Mỹ
thử lại cũng âm. Giờ có tụi bây đây, tụi
thấy tao nên làm cái chi nữa!” – Mi thử HIV chưa? – một
thằng lên tiếng. Hắn chửi một câu – Mộ cô
mi, mi nói như thằng Tùng Giám đốc
BV Hoàn Mỹ. Hôm lên xét nghiệm ở Hoàn Mỹ tốn cả
triệu đồng, làm đủ thứ kể cả PCR
lao. Lúc xem kết quả cái chi cũng tốt thằng Tùng bảo
tau nên làm thêm test HIV, tức hộc máu, nhưng cũng làm tuốt
mà chẳng thấy chi mất thêm bốn mươi lăm
ngàn nữa. Trần Minh San bèn kê một câu – Bệnh mi hết
thuốc chữa rồi, thôi lại đây tao chụp cho một
pô để mai mốt chết có h́nh mà thờ. Và hắn
đến cho San chụp h́nh thật.
Đùa đai vốn là bản
tính chung của tụi tôi, nào ngờ chỉ mấy tháng sau
đó khi đi chụp CT phổi th́ phát hiện một khối
u khá lớn ở thùy bên phổi phải.
Tôi là người đầu
tiên trong đám bạn bè biết được tin xấu
đó bởi v́ chính tôi cho chỉ định đi chụp
CT, với quan điểm rằng để loại trừ
hoặc phát hiện bệnh Lao đang tiến triển. Khi
cầm kết quả chụp CT Hào gọi điện cho
tôi mà miệng vẫn bô bô, “Thôi trúng số rồi Thu ơi.
Tao bị K phổi rồi, cục to gần bằng quả
quưt. Chiều rảnh ghé lại nhà tao một chút. Tối
nay tao phải về Gia Kiệm rồi. Tôi đến với
Hào sau giờ làm việc; ở đó đă có Quỳnh Ái,
Liên Hoa là những người bạn cùng lớp thân thiết
của Hào. Ngồi trầm ngâm đưa mấy tấm
phim cho tôi xem, Ái và Liên Hoa cũng ngồi thừ ra.
Phương vợ Hào th́ mắt đỏ hoe. Một lát
sau Hào chậm răi nói, “Số mệnh đă vậy th́ thôi, K
phổi th́ c̣n chữa chi nữa, mổ cũng chết mà
không mổ cũng chết, để tiền cho con ăn học
c̣n hơn. Tôi nghe Hào nói mà nghèn nghẹn nơi cổ. Biết
nói ǵ với Hào bây giờ, hắn là một Bác sĩ quá biết
dự hậu của cái bệnh gọi là ung thư phổi
này. Nhưng không lẽ khi đang bị cuốn trôi giữa
ḍng nước lũ lại không cố với t́m một
cái phao, một thân cây để may ra được ngoi
đầu lên khỏi mặt nước.
Như đă hẹn, đúng
ngày họp mặt Y khoa Huế năm 2002 Hào trở lại
thành phố để nhập viện chờ mổ. Tôi muốn
dành cho Hào một vinh dự trong ngày họp mặt đó bằng
cách mời Hào cùng 2 người nữa là BS Nguyễn Hữu
Tùng và BS Nguyễn Phạm Thế Vinh là những người
tiêu biểu của năm 2002 giao lưu cùng tập thể
Y khoa Huế. Hào rất đáng được vinh dự
đó. Bởi theo tôi không ai yêu Huế như Hào đă yêu Huế.
Không ai trân trọng với Ái hữu cựu sinh viên Y khoa Huế
như Hào. Hào vun xới cho t́nh bằng hữu của Y khoa
Huế với cả tấm ḷng. Hào sốt sắng viết
bài cho tờ nội san của Y khoa Huế trong tất cả
5 số báo đă in.
Đến giờ làm lễ chẳng
thấy bóng Hào đâu cả, tôi vô cùng lo lắng. Khoảng
10 giờ 30 phút, sau khi buổi lễ đă khai mạc 30
phút, tôi nhận được điện thoại từ
Hào.Giọng nói Hào nghe rất yếu: “Ḿnh lên đây hôm nay với
mục đích để gặp tất cả bạn hữu”
– Trong hội trường lúc này rất ồn ào tôi phải
bước ra ngoài hội trường để nghe cho rơ
hơn – “Không biết sau này có c̣n gặp lại nữa
không? Nhưng bây giờ th́ mệt quá không gượng dậy
nổi”. Tôi nói ư định của tôi về cuộc giao
lưu dành cho Hào, hắn th́ thào nói, “Cám ơn Thu nhưng
không thể ngồi dậy nỗi chứ đừng nói
chuyện đi. Thôi hẹn năm sau vậy, nếu ḿnh c̣n
sống đến ngày đó”. Tôi đứng lặng
người một lúc lâu, lấy khăn lau hết nước
mắt mới bước vào lại hội trường
và quyết định hủy luôn cuộc giao lưu cả
với các Bác sĩ kia là BS Tùng và BS Vinh.
Về sau kết cuộc
như thế nào th́ các bạn đă rơ. Hào lên bàn mổ khoảng
03 ngày sau khi nhập viện. Cuộc mổ không thành công v́
khối u đă khá lớn bám chắc vào động và tĩnh
mạch. Điều trị hóa chất mấy đợt
thấy người càng lúc càng yếu. Chuyển qua điều
trị thuốc Nam và kể cả các niềm tin ngoài y học…
tất cả điều đó chỉ giữ được
Hào bên cạnh vợ con bè bạn thêm gần một năm.
Để rồi một ngày đầu Xuân Quư Mùi, Hào vĩnh
viễn rời bỏ cơi tạm (từ mà Hào hay dùng trước
đây) để về cơi vĩnh hằng trước cả
cha mẹ ḿnh, trước anh chị và trước nhiều
bạn bè cùng trang lứa khác.
Viết trong ngày giỗ đầu
của Trương Thoại Hào
PHAN TIÊU THU