Đọc Paul Gallico, Snow Goose
________________________________________________________________________
Con chim trốn tuyết
Nguyển Phước Bảo Tiên
Giới thiệu:
Paul Gallico, một nhà văn Hoa Kỳ, cha là di dân Italian, mẹ gốc Austria. Ông sinh ở New York, 1897, chuyên viết bình luận thể thao và nổi tiếng về tài viết truyện ngắn. Phải đến năm 1941, tiếng tăm của ông mới thật sự đi khắp thế giới qua tác phẩm Snow Goose, được dịch trước đây là Con chim trốn tuyết. Cuốn truyện ngắn 64 trang, được viết theo một thể loại đặc biệt, trong đó bao gồm nhiều mẩu chuyện riêng, đọc xong mới thấy được cấu kết liên hoàn tuyệt hảo của toàn bộ bức tranh được vẽ ra.
Tóm tắt:
Các nhân vật chính có thể xoáy vào ba đối tượng. Philip Rhayader, chàng nghệ sỹ tật nguyền đơn độc, sống trong một hải đăng trên đảo Essex. Tình bạn độc nhất là cô bé mười hai tuổi hồn nhiên Frith, người mang con chim trốn lạnh từ Canada trôi dạt đến miền bắc nước Anh.
Biến cố chính trong câu chuyện là quân đội Anh bị kẹt một cách tuyệt vọng tại cảng Dunkerque trước sự tấn công ồ ạt của Đức quốc xã.
Bằng một văn phong độc đáo như Fyodor Dostoyevsky, từng mô tả xáo trộn trong nội tâm con người, Paul Gallico đã nói lên những đau đớn, dằn vặt vì Philip là một chàng trai không hoàn mỹ. Lưng gù, đen đủi, tay co quắp, chiếc đầu kỳ quái. Mặc cảm, nhưng không hận thù, vì tật nguyền nên xa lánh thế giới con người, tìm về thiên nhiên và bao che nuôi dưỡng nó. Trong cái thân xác cộc cằn đó lại là một tâm hồn cao thượng, tinh khiết, chỉ biết đến tha nhân và thế giới bên ngoài.
Một buổi chiều tháng giêng, Frith ôm trên tay một con chim bị thương do đạn của cánh thợ săn trong vùng. Nó bị gãy cánh không bay được. Cô đến nhờ Philip cứu. Bằng một thao tác nhà nghề, anh đã ghép các xương gãy, cầm máu, băng bó cho nó. Đây là một con chim sống ở miền cực Bắc buốt giá, cùng bầy đi tìm nơi ấm áp qua mùa đông, nhưng chỉ vì một cơn bão cuốn hút phải xa rời quê hương.
Mùa hè đến, cánh chim gãy đã liền. Mặc dù quyến luyến hai người bạn nhưng rồi nó cũng cất cánh bay đi tìm về cội nguồn. Con chim bỏ đi, Frith cũng không buồn ghé lại thăm Philip.
Sự cô đơn và trống vắng chỉ xóa đi khi một ngày kia cánh chim trở lại vào cuối đông, Philip đi tìm cô bé báo tin con chim trốn tuyết đã trở về. Frith bây giờ thân hình cao lớn, đã là thiếu nữ xinh đẹp. Hai người cảm nhận được một tình cảm mới qua ánh mắt, qua cái nhìn hướng về đại dương mênh mông mỗi khi thủy triều lên xuống. Đọc đến đây, điều mà độc giả cảm nhận được là sự dễ thương. Tính nhân bản tràn ngập, và tình yêu trong sáng như pha lê của những tâm hồn chưa bị nền văn minh tha hóa.
Thời gian cứ như thế qua đi. Một hôm Philip kinh ngạc khi thấy rằng con chim không chịu bay đi nữa khi xuân về. Nó ở lại với anh, lẩn quẩn và quấn quýt bên anh. Frith nhìn anh cười và bảo, “Anh không còn cô đơn nữa, nó đã chọn anh.” Khi đó, Philip nhìn vào mắt cô và bảo, “Nó thích ở đây.” Nó có tự do để chọn lựa một quê hương cho mình.
Thế chiến thứ hai đang sôi sục; quân đội Anh thua trận và cuộc triệt thoái đang bị các gọng kềm của Hitler đẩy về Dunkerque, một hải cảng đang bốc cháy vì pháo. Lối thoát duy nhất là lên các hạm đội chờ ngoài khơi. Khốn nỗi, các tàu này không thể tiếp cận bờ biển được. Khi thủ tướng Churchill lên radio kêu gọi giúp đỡ, đám dân chài ven biển đã kéo nhau ra đi. Họ vượt qua eo biển nhiều dặm để đi cứu đám tàn binh khốn khổ trên bãi biển. Frith sửng sốt khi đến thăm, thấy Philip chuẩn bị đồ ra khơi, con thuyền buồm nhỏ của anh có thể chở mỗi chuyến sáu hoặc bảy người. Frith đòi đi theo nhưng Philip bảo, nếu em đi thuyền sẽ mất một chỗ, và như thế sẽ không cứu thêm được một người. Rồi anh từ biệt, dong thuyền nương gió ra khơi.
Khi đọc đến đây, tôi nhớ hình ảnh những chiến sỹ VNCH bị dồn về cửa biển Thuận An, Huế, hay Đà Nẵng vào tháng ba 1975, dưới những trận hỏa tiễn và pháo kinh hồn của quân bắc Việt. Họ chống trả, không đầu hàng, men theo bờ biển vào Nam bởi không thể nào ra các chiến hạm đợi sẵn ngoài khơi được.
Trở lại Dunkerque. Các sĩ quan và lính Anh đã kinh ngạc khi thấy một chiếc thuyền nhỏ lướt nhanh vào bờ. Trên đó, người điều khiển bánh lái thuyền chỉ bằng khuỷu tay, hàm răng kẹp chặt dây buồm, đưa người từ bờ ra đến các chiến hạm Anh. Hàng chục chuyến như thế cứ ra vào bãi biển, dưới làn mưa đạn và máy bay không kích của Đức. Vần vủ bên trên là bóng một con chim khổng lồ. Nó cứ bay lên và sà xuống, chỉ đường cho con thuyền nhỏ ra khơi, trong khói lửa mịt mù của hàng trăm con tàu bị bắn cháy. Hình ảnh của một thiên thần trong địa ngục chiến tranh. Tất cả binh sỹ đều thoát ra được các tàu lớn, không một người nào bị bỏ lại.
Con chim trốn tuyết làm tôi suy nghĩ đến thân phận của người Việt vượt biển, khi cộng sản tràn ngập miền Nam. Hình ảnh Philip làm tôi bồi hồi tưởng nhớ đến những ngư dân trên chiếc thuyền con, đã giúp chúng tôi len qua nhiều hải đảo, đến Kuku, ghé lại Galang, trại tỵ nạn Indonesia năm nào.
Buổi chiều Frith ngồi chờ trên ngọn hải đăng. Con chim trốn tuyết cứ vần vũ bay quần trên cao nhưng bóng dáng Philip không bao giờ trở lại. Cánh buồm tan tác. Những viên đạn ghim đầy người loang lổ, trên đôi mắt nhắm hiền hòa như ngủ của anh. Máu và nước biển bắt đầu ngập thuyền. Linh hồn anh đã bay cao, về một thế giới đẹp hơn, một thiên đường rực rỡ đang chờ đợi anh.
Câu chuyện đượm nỗi buồn man mác, nhưng cái hay của nó là không làm ta ủ rũ u sầu. Trái lại, nó mở ra một chân trời sáng rực về lòng hy sinh. Mơ ước được làm một cái gì tươi đẹp hơn cho cuộc sống. Trí óc tôi bừng lên niềm hy vọng. Từ đó, tôi yêu đời, yêu người nhiều hơn!
Phần kết, Paul Gallico đưa độc giả về với hư vô, khi mô tả một phi công Đức bay qua vùng hải đăng hoang phế này. Tưởng là một căn cứ địch, y nhào xuống bỏ bom liên tục. Tất cả đều bị phá nát, tan hoang từng mảnh, rồi theo sóng biển cuốn ra khơi. Sinh và tử. Có đến, chắc phải có đi. Mọi sự trên đời không có gì tồn tại mãi. Chỉ có chăng là những huyền thoại về cái đẹp và lòng nhân ái.
Khi Frith trở lại, cô thấy tất cả đều vỡ vụn. Nơi mà mới hôm nào còn là ngọn hải đăng, với hình bóng của Philip và con chim trốn tuyết yêu kiều ngày xưa.
Đọc thêm:
1. http://en.wikipedia.org/wiki/Paul_Gallico
3. http://www.paulgallico.info/
4. http://www.goodreads.com/author/quotes/92064.Paul_Gallico
5. “You learn eventually that, while there are no villains, there are no heroes either. And until you make the final discovery that there are only human beings, who are therefore all the more fascinating, you are liable to miss something
6. http://www.paulgallico.info/gallicobiog.html
Trở về: Trang trước Trang chủ