Theo mẹ đến trường

« Long ơi, Long», tiếng Mạ kêu trong nhà, mình vội bỏ mấy vìên bi vô bọc để chạy vô nhà. Trên sập mà Chú thường ngồi có cái mâm đồng với vài chén chè và vài dĩa xôi. Trong nhà các anh chị lớn đều gọi ba mẹ mình là Chú Thím, riêng mình cứng đầu không chịu gọi mẹ bằng Thím mà là bằng tiếng Mạ, không biết vì sao? Có lẽ cũng không có gì trầm trọng nên Mệ Nội và Chú Mạ cũng để vậy mà không nói chi hết. Cũng có thể Chú Mạ thương mình là đứa con trai nhỏ nhất nhà chăng?

Chú ngồi trên ghế bên cạnh sập, Mạ thì ngồi trên dường bên cạnh nói với qua, « con ăn chén chè đi rồi sửa soạn ngày mai đi học, đã lớn rồi đó ». Chú là người khai tâm cho mình, chỉ nhìn mình mà không nói, tính ông như vậy, thương yêu con  nhưng ít lộ ra ngoài, ánh mắt luôn luôn nghiêm nhưng từ ái. À thì ra Mạ đã cúng ông bà, chắc là xin cho mình khoẻ mạnh và siêng năng học hành đây!

Như vậy là xong, từ đây mình sẽ hai buổi đến trường, chỉ ngày thứ bảy là học buổi sáng mà thôi. Hết có quanh quẩn bên Mạ hay lẻo đẻo theo anh Ngưu đi chơi, đánh bi, đánh bóng. « Muốn chơi cũng phài đợi ngày nghỉ chứ không phải chơi khi nào cũng được », lời Mạ văng vẳng bên tai.

Mặt trời đã lên cao, ánh nắng đã xuyên qua hàng tre dày đặc trước sân nhà, tiếng chim hót gọi nhau đi tìm mồi đã hết từ lâu. Sau khi đã ăn xong chén cơm chiên mà Mạ đã chiên riêng với dầu không có hành tỏi trước khi chiên cơm với hành tỏi cho cã nhà. Cũng nói qua cái sự rắc rối này, bởi vì cứ mỗi lần Mạ quên không chiên cơm riêng cho mình là thấy mình phụng phịu không ăn do có mùi hành tỏi. Mình cũng còn một tật xấu nữa là không chịu ăn cá, Mạ cũng đã chìu mình như vậy là quá sức rồi. Tay cắp cặp tay cầm bình mực, chân đi guốc mới màu xanh da trời, mình cũng không biết vì sao Mạ  mua cho mình đôi guốc mới dù trước đó mình đã có đôi sandale. Hai vật của ngày đầu đi học mà mình còn nhớ như in vào trong đầu là đôi guốc này và cái áo chemise trắng. Đôi guốc mình nhớ vì nó có màu mà mình thích, một màu xanh da trời bóng láng như gương, thứ nữa là nó gây khó khăn cho mình khi chơi đuổi bắt với các bạn, mỗi lần bị tụi nó rượt là lo xách lên mà chạy nếu không thì chạy như rùa còn khỉ chi nữa mà rượt nhau. Tấm áo trắng mình cũng nhớ vì Mạ dặn là coi chừng đừng để mực dính vô thì rất khó giặt.

Vậy là tươm tất rồi đó, mình theo chân Mạ để đi đến trường. Anh Ngưu đã đi trước, năm này anh lên lớp tư, hơn mình 1 lớp. Giàu, thằng bạn nối khố của mình đã đì trước vài bước, hắn đang gọi thằng Mác bên kia đường. Mình và Mạ chen chân với nhóm người gánh gồng ra chợ An Cựu. Sáng nay con đường ra chợ tấp nập hơn mọi ngày. Qua khỏi ga xe lửa An Cựu thì thoáng thấy Châu và Chúng đi trước. Hồi trống của trường văng vẳng nỗi lên thúc dục mọi người bước nhanh, ngày đó nhà cửa thưa thớt, xe cộ rất ít nên tiếng trống vang xa. Ra đến ngã ba của quốc lộ 1 và đường Ngự Bình là đã thấy dốc cầu An Cựu xa xa.

Thường ngày nếu có dịp đi chơi với Mạ thì mình chỉ Đông chỉ Tây hỏi này hỏi nọ liên miên, ngày hôm nay coi bộ lo âu trong lòng nên mình nín thinh, tay thì cứ muốn tìm tay Mạ nhưng không được vì còn cập vở và bình mực, bước theo bên cạnh Mạ và cũng chẳng buồn gọi những đứa bạn khác, bản tính nhút nhác của mình lại nỗi lên rồi đây.

Xuống bên kia dốc cầu An Cựu, về phía chợ, sau khi vượt qua dòng sông nhỏ « nắng đục, mưa trong ». Dòng sông mà suốt mấy năm tiểu học mình phải đi qua và dong duổi, dọc theo để đi đến trường. Dòng sông thân yêu và hiền hoà này đến bây giờ nó còn gợi cho mình biết bao nhiêu kỷ niệm êm đềm của những ngày thơ ấu. Dưới sông tấp nập ghe thuyền đem hàng hóa và khách hàng lên chợ, tiếng người mua bán ồn ào nhưng không che lấp được những hồi trống tựu trường.

Cổng sân trường đã mỡ rộng, phụ huynh và con em đã lần lượt bước vô sân trường. Lẻo đẻo theo Mạ tới nơi tụ tập để được gọi tên vào lớp 5A hay lớp 5B, Lớp A thì có cả trai lẫn gái còn lớp B thì chỉ có quí vị con trai mà thôi. Mình được xếp vào lớp 5B của cô Thuận. Hình ảnh của cô chỉ còn lại trong trí ức mình thật ít, cô mặc chiếc áo dài nhiều bông hơi xanh thì phải, mình không chắc lắm, cô đổi sang trường khác vào năm sau, sau khi đã dạy tụi mình ở lớp 5B. Có lẽ vì vậy mà hình ảnh của cô chóng phai do mình không có nhìn thấy cô nhiều năm sau đó.

Đứng xếp hàng trước cửa lớp để chuần bị đi vô. Bây giờ Mạ mới dặn, « con vô học nghe, Mạ về, tan học thì theo anh Ngưu mà về ». Mình dõi mắt theo Mạ cho đến khị Mạ khuất sau cổng trường. Tạm thời quên Mạ để lắng nghe cô Thuận dặn dò vài lời trước khi vào lớp. Mọi người lần lược bước vào lớp, nhìn ra phía cổng trường thì vẫn còn thấy tà áo dài đen của Mạ thấp thoáng sau hàng chè tàu trước trường, đang đứng nhìn theo bước chân của con trai, chắc để yên tâm là con đã vào lớp trước khi về nhà.

Ngày tựu trường đầu đời, trong ký ức của con là như vậy đó Mạ ơi !, lòng thương con của Mạ vô bờ bến đã thể hiện qua những cử chỉ hằng ngày mà con có để ý đến đâu ! Hôm nay ngày Vu Lan, vợ con, đang đọc kinh Vu Lan với những đồng hương trong vùng để nhớ đến công ơn của những người mẹ,  còn con thì ngồi đây nhớ Mạ, nhớ da diếc. Con viết lại một chút kỷ miệm của những ngày bé bỏng theo chân Mạ đến trường để vừa nhớ vừa tiếc. Ước gì được nhìn Mạ một lần nữa, một lần nữa mà thôi !

Cuộc đời dâu bể, nổi trôi, quyết định bước chân ra đi không ngờ là lần vĩnh biệt, ngày con có thể trở lại được nơi chôn nhau cắt rốn thì căn nhà của mình vẫn còn đây, lối xưa có thay đổi nhưng vẫn chưa xóa hết kỷ niệm , chỉ không còn thấy Mạ ngồi trên ngưỡng cửa để trông các con về. Trễ quá rồi !

Khói hương quyện trong nắng, quá khứ của một đời người như khói mây không ngừng ập đến, bên nấm mồ của Mạ, đôi dòng nước mắt không ngừng chảy. Con về đây Mạ ơi ! Thương Mạ khôn cùng.

         Nguyễn Văn Long