Tiếng Vọng Vô Âm-The Sound of Silence
Có khi một ánh trăng xuyên qua kẽ lá làm nên
một tứ thơ trong hồn đêm thi sĩ. Một sợi nắng cuối ngày làm hoàn tất một
bức tranh của người họa sĩ lỡ thời.
Và có khi tiếng nước rơi trong bồn rửa mặt
âm vọng thanh thản vang nhẹ giửa bốn bức
tường gạch men lại làm rung khởi cảm hứng
giúp Paul Simon hoàn tất lời ca cho bài The Sound of Silence. Một
bài ca mà Simon mất sáu tháng để viết sau biến cố
thảm sát cố tổng thống Kenedy. Cùng song ca với
Garfunkel, bài hát đuợc xếp hàng đầu trong New Year’s day 1966.
The sound of silence là một bài hay về giai điệu mà sâu
về ca từ. Cái tựa bài đă nói lên nội dung muốn
gởi gắm của người nghệ sỹ. Bắt
đầu từ những đánh thức tâm linh bằng tiếng
nước rơi vang trong ḷng thầm kín, bắt đầu
bằng những nốt nhạc giản đơn nhẹ
nhàng như hơi thở thầm th́, là tiếng chào thân ái:
Hello darkness, my old friend
I've come to talk with you again
Because a vision softly creeping
Left its seeds while I was sleeping
And the vision that was planted in my brain
Still remains. Within the sound of silence
Âm thanh mà chúng ta nghe được rất hạn hẹp,
tai của con người b́nh thường chỉ có thể
nghe những âm thanh trong khoảng 20Hz đến 20.000 Hz. Tất
cả những âm thanh có tần số thấp hơn và cao
hơn khoảng ấy đều được xem là không
hiện hữu, trong khi muôn trùng đại ngă có biết bao
thanh âm!
Nếu âm thanh mà chúng ta nghe được
trong tần số giới hạn nhỏ hẹp như vậy
th́ âm thanh của lặng im không phải là vô âm, bặt âm -
Âm thanh của lặng im không hẳn là không hiện hữu
của âm thanh, vô thanh. Mà âm thanh của lặng
im là âm thanh của ngút ngàn trùng ư, của bao la giao cảm.
Khát vọng muôn đời của con người là giao cảm,
là hội thoại, là sự liên lạc và hiểu nhau qua chiếc
cầu ngôn ngữ và nghệ thuật. Các h́nh vẽ trên vách
hang động hàng ngàn năm trước đến những
dấu kư tự @ điện toán ngày nay đều mong chuyển
tải những trải bày cho đời người,
đời sống, đời cây …Thế nhưng chiếc
cầu ngôn ngữ và nghệ thuật đó nhiều khi quá
chật hẹp, chông chênh như cầu khỉ, không đủ
chuyên chở những ư niệm miên man thầm kín; đôi khi
lại quá dư thừa lan man như con sông rộng để
chỉ đưa một chiếc lá cuối mùa yêu
thương sang bờ ḥ hẹn.
Âm thanh ra rả ngàn lời diệu vợi trên chiếc loa
phóng thanh góc phố mỗi sớm mai, không bằng một
tiếng thở dài chân chất của Mẹ. Những hứa
hẹn mù sa thiên đường của những chủ
thuyết mỵ dân sao bằng cái nguưt mắt rạng khoé
t́nh trong Em đưa đẩy. Những cứu vớt
nguyện cầu trên câu kinh lời kệ sao bằng phút cầm
tay bồi hồi trong góc phố khuya
đêm chia tay.
Có âm thanh nào buồn như nỗi lặng
thinh của góc vườn quen khi một tối không c̣n nghe
tiếng dế. Bởi con dế buồn đă tự
tử giữa đêm sương. Có âm thanh nào
mang mác khi một sớm mai không c̣n nghe tiếng chim hót
trước hiên nhà, bởi bầy sẻ cũ cũng qua
đời lặng lẻ (Ư thơ Du Tử Lê).
Phải chăng đó là The Sound of Silence?
Âm thanh của sự im lặng – Là âm thanh đầy triết
lư của tiếng vỗ một bàn tay.
Là mặc như lôi, im lặng sấm sét của Ngài Duy Ma Cật.
Là tiếng lá khô ĺa cành trên sân chùa, phút chốc đốn ngộ
một kẻ nhiều năm quét lá, bỏ bê vạn ngàn
kinh tự. Là nụ cười bí ẩn
đa phương biểu hiện của Mona Lisa, hay ánh mắt
thứ tha cho người, cho đời của Mẹ
trước khi nhắm mắt ra đi.
Âm thanh của lặng im có phải là khoảnh
khắc yên ắng lo âu trước khi băo đến và yên ắng
tả tơi khi băo đi qua?
Có im lặng nào hăi hùng như khi nh́n qua đầu súng xuyên
thủng màn đêm đợi chờ kẻ địch, le
lói ánh hỏa châu trên đầu. Có âm thanh nào
nghẹn ngào xúc động khi thấy bóng dáng người
yêu sau rặng chè tàu ngày trở về quê cũ. Những
im lặng thỏa nguyện sau cuộc gối chăn hoan lạc
và nỗi yên ắng hạnh phúc không tả xiết khi nh́n
con chào đời sau tấm kính cách ly.
In restless dreams I walked alone
Narrow streets of cobblestone
'Neath the halo of a street lamp
I turned my collar to the cold and damp
When my eyes were stabbed by the flash of a neon light
That split the night. And touched the sound of silence
Phải chăng bài hát như một lời nhắc nhủ
chúng ta về những bội thực của khoa học kỹ
thuật và các phương tiện tối tân. Những
smart phone, tablets chuyên chở những tiện nghi trên đầu
ngón tay, texting gởi đi những kư tự điện
toán quy ước vắn tắt về giao tiếp thay v́ gặp
gỡ “ mặt nh́n mặt cần tay bâng khuâng không nói một
câu”
(Tô Vũ-Em đến thăm anh một chiều mưa).
People talking without speaking
People hearing without listening
People writing songs that voices never share
And no one dared
Disturb the sound of silence
Nói như là không nói, nghe như là không nghe, viết bài ca mà
không hát và không ai dám khuấy động âm thanh của sự
im lặng.
Silence like a cancer grows. Sự im lặng vô cảm thật
như ung thư, ngấm ngầm giết
đi những giao tiếp tự nhiên thường nhật.
Hết rồi những bửa ăn sum
vầy khua rộn tiếng cười đùa khi chồng
làm đêm, vợ làm ngày. Thiếu dần những chiều
cuối tuần gia đ́nh dạo phố rong ruổi tỉ
tê, khi người trong pḥng khoá kín với màn h́nh, kẻ nằm
dài trên sofa với màn h́nh phẳng 3 chiều …
And the people bowed and prayed
To the neon god they made
And the sign flashed out its warning
In the words that it was forming
Phải chăng những bảng đèn neon nhấp nháy sáng
rực góc phố trên những cao ốc chọc trời,
hay những quảng trường là những thần linh tối
thượng của khoa học hiện đại mà chúng
ta qùy lạy chiêm bái mổi ngày để có được
thông tin và sự tiện nghi cho đời sống vật
chất? Những thông tin mà sự khả tín
là thật mong manh. Những tiện nghi
mà cái giá phải trả thật không rẻ.
Như một lời tiên tri và nhắn nhủ cho con người,
những phát minh hiện đại của xă hội tân tiến
liệu có mang đến cho ta những âm thanh vô ưu thinh
lặng, những nỗi an b́nh vĩnh cửu
mà chúng ta đă đánh mất tự ngàn xưa và mong ngóng
cho ngàn sau?
Biết ngôn ngữ đầy ngộ nhận
và hạn hẹp. Nhưng không có ngôn từ trần tục
th́ làm sao Em hiểu Tôi?. Trong
cùng một khoảnh khắc, một hoàn cảnh để
nói lên điều muốn nói th́ Ư đă như con ngựa hí
lộng trăi vó trong khi Tâm th́ như vượn khỉ nhảy
nhót bất kham. Làm sao Tâm Ư đồng nhất
để lời nói, ư niệm, chánh kiến thật thà
đi thẳng vào ḷng Em lời thành khẩn chơn chất?
Người nằm xuống đă ngh́n năm im bóng
Ta bước qua ngôn ngữ rụng hai lần”
( Bùi Giáng)
Rụng hai lần hay nhiều lần nữa có nói lên
được cái âm thanh yên ắng trên nấm mồ xanh cỏ
ấp ủ h́nh hài người thân? Nhưng
ít ra cũng đánh động lên tiếng nói của
lương tri, của nhân loại trước cái thiện
và ác khi Paul Simon chọn bài hát này để hát cho gần ba
ngàn linh hồn đă khuất trong lễ tưởng niệm
10 năm biến cố 9/11 tại New York năm 2011.
Tôi đă khuấy động sự yên tỉnh
mà bạn đang có, cái yên lặng đáng yêu khi bạn
đang đọc những ḍng này. Vậy thôi! Hello
darkness, my old friend! Chào bạn nhé tôi làm thinh
đây.
NP Bảo Sinh
P.S: Muốn xem và nghe nhạc youtube, lời của bài hát xin vào trang nhà SeanBao
hay: http://seanbao.zzl.org/baiviet.html
<<trang trước <<trang chủ