VE SẦU VÀ PHƯỢNG ĐỎ

Vừa qua, một bác sĩ bạn ở Seal Beach, CA, chuyển một tài liệu viết về hàng tỷ con Ve độn thổ trong 17 năm, kèm chung với hàng tỷ loại ve khác độn thổ trong 13 năm, nay đồng loạt thức dậy kêu vang inh ỏi tại các tiểu bang Miền Đông và ở gần vùng Trung Đông nước Mỹ. Một bác sĩ bạn khác ở Florida lại chuyển cho xem hình những cây phượng với những chùm hoa đỏ với màu sắc rực rỡ, trông thật đã con mắt. Nhìn vào lịch tháng 6 này có ghi thứ Năm, ngày 20, là ngày đầu tiên của mùa Hè.  Vậy mà mấy ngày qua, trời Nam Cali vẫn rứa rứa, khi lạnh khi ấm, khi nắng nắng khi xìu xìu – thật ra có lẽ khí trời đang chuyển động để mùa Hè bùng lên mãnh liệt trong vài tuần sắp tới.

Hè về. Hè về - Nắng tung nguồn sống khắp nơi

Hè về. Hè về - Tiếng ca nhịp phách lên ngôi

Đầu ghềng suối mát - Reo vui giào giạt

Hồn say ý chơi vơi – Ngày xanh thắm nét cười.

                                                *Hè Về - nhạc sĩ Hùng Lân

Bạn mến, phải chăng khi nói đến Hè, bạn và tôi nhớ ngay đến cái nắng gay gắt của Hè ở Huế, ngọn gió Lào. Là nhớ đến mùa thi cử, nhớ đến mùa nghỉ Hè. Phải chăng trước khi chúng mình chính thức rời lớp và tạm xa trường vài ba tháng khi trường đóng cửa, bạn và tôi đã từng trao đổi những dòng chữ thật dễ thương, đã thay phiên viết tâm tình của nhau và cho nhau trên các trang giấy của cuốn lưu bút ngày xanh, trước khi nói lên câu hẹn gặp lại trong niên khóa mới.  Để nhiều khi, đến mùa tựu trường, lòng người nôn nao mong tìm kiếm bạn xưa, nhưng tư lự khi thiếu vắng một vài khuôn mặt mà vài ma mới chưa đủ sức lấp đi khoảng trống. Sự kiện này càng rỏ hơn trong thời sinh viên khi các bạn đồng khóa lần lược chia tay trong âm thầm sau mỗi biến cố, sau cuối hè – Tết Mậu Thân, Hè Đỏ Lửa - kẻ tình nguyện gia nhập quân đội, kẻ theo lệnh nhập ngũ; và có bạn im lìm bước qua bên kia làn ranh ý thức hệ.  

Nói đến Hè, là nhớ đến những ngày rong chơi bất kể giờ giấc, trèo cây hái trái, chạy bắt đuổi nhau, đạp xe quanh co khắp làng xóm, rủ nhau bắn chim, bắt chim, tìm châu chấu nuôi chim, bắt dế, bắt chuồng chuồng, hoặc rủ nhau thả diều, chơi đánh bi, nhảy cò cò, chơi ô làng, chơi đá banh, vũ cầu, ping pong; hay câu cá, bơi lội ngoài sông hay tại hồ bơi circle sportif,  Ban ngày thì chơi với nắng, đi biển Thuận An, đi thăm viếng các lăng tẩm, đi nhìn các hồ sen; đêm đến thì rủ nhau trải chiếu trên thảm cỏ ngắm nhìn trăng sao, nói chuyện trên trời dưới đất, chờ sao băng để nguyện cầu, và nghe kể cổ tích, chuyện ma… Khi lớn hơn, thường kiếm cớ đi xa nhà, vào Đà Nẵng, Saigon vui chơi cùng các bạn thân, hay tìm vào bệnh viện xin học ké với các đàn anh.

 “Trời hồng hồng, sáng trong trong - Ngàn phượng rung nắng ngoài song

Cành mềm mềm, gió ru êm - Lọc mầu mây bích ngọc qua mầu duyên

Đàn nhịp nhàng hát vang vang – Nhạc hòa thơ đón hè sang

Hè về trong khóm trúc mềm đầu hè – Hè về trong tiếng sáo diều dật dờ

Hè về gieo ánh tơ”.                                                *Hè Về - nhạc sĩ Hùng Lân

Và mỗi khi nhớ đến Hè, bạn và tôi khó có thể quên 2 hình ảnh quen thuộc trong ký ức. Đó là Ve (sầu) và Phượng đỏ.

Chắc đa số chúng ta, nhất là những bạn có nhà vườn, xa thành phố một chút, thì có lẽ ai cũng nhớ đến tiếng ve kêu ra rả, inh ả, lè nhè cả ngày, bắt đầu từ khoảng 9 giờ sáng sáng, cao độ vào trưa khi nắng gắt, và kéo dài cho đến gần hoàng hôn. Khi một con bắt đầu lên tiếng, cả một nhóm đồng loạt nổi lên, từ cây này qua cây khác, từ vườn nhà này qua vườn nhà khác, vang dậy cả một xóm. Khiến anh chị trong nhà muốn học thi mà bị tiếng ve kêu bầy làm ảnh hưởng khá nhiều. Đó là thời gian tôi ở tại nhà vườn tại Phủ Cam, bên cạnh vườn rộng lớn của OB Nội nên tiếng ve kêu thật lớn. Cho đến nay tôi vẫn không biết vì sao người ta gọi là Ve Sầu? Hồi xưa ấy, tôi và các bạn nhỏ cùng lứa tuổi dùng mủ trái mít quẹt vào đầu của cành cây nhỏ, chấm mủ mít vào ngay cánh của ve và bắt chúng một cách dễ dàng. Nhốt chúng trong 1 hộp giấy hay bọc giấy có lỗ thở. Nhưng có điều lạ là sau 1 vài lần kêu, tiếng kêu của các con ve trong hộp giấy / bao giấy nhỏ dần rồi tắt hẳn. Y như chúng biết rằng chúng không còn tự do "hát hò" với anh em chúng bên ngoài. Nên chúng trở thành câm.

"Lần đầu ta ghé môi hôn

Những con ve nhỏ hết hồn kêu vang

Vườn xanh cỏ biếc, trưa vàng

Nghìn cây phượng vĩ bàng hoàng trổ bông

Trên môi ta vạn đóa hồng

Hôn em trời đất một lòng chứa chan (Trần Dạ Từ)

          Hồi đó ở Huế không có chuyện bắt con ve nướng ăn. Ngay cả con dế, dân Huế cũng không biết ăn. Chỉ sau này lớn hơn, vào Nam, giang hồ đây đó, nhất là trong thời gian vào Nhảy Dù, mới biết món hột đậu phụng nhét vào con dế mèn, rắt thêm 1 chút bột và đem chiên. Tuy nhiên tôi chưa lần nào ăn chuột, ăn con đuông con rắn, nhưng lại có ăn con Trăn khi đi tù cải tạo CS.

Ở Huế có rất nhiều cây Phượng Vĩ, nhất là dọc theo 2 bên bờ sông Hương, đường Lê Lợi, trước mặt trường Quốc Học và trường Đồng Khánh và ngay cả trong khuôn viên của 2 trường này. Vì phượng vĩ nở hoa trong mùa hè, cũng là mùa thi cử, nên có nhiều chị học sinh rủ nhau đến học thi trong khuôn viên trường ĐK. Các chị có nhờ tôi leo lên cây Phượng hái từng chùm hoa để trong giỏ trước xe đạp  mang về nhà vào buổi chiếu. Đó cũng là dịp tôi hăng hái trèo cây với quần xà lỏn, chuyền từ cành này qua cành kia, dưới sự hò hét cổ võ của các chị đứng bên dưới. Một vài ngày đầu tôi vẫn ngây thơ không biết vì sao các chi lại hò hét phấn khởi như vậy. Dần sau tôi mới nghiệm ra mình vô tình khoe "của quý". Nên từ đó tôi lại mong leo nhiều hơn (sợ chi), trèo vịn ở những cành xa hơn, ở trên cây hái hoa lâu hơn. Vui là vậy..

"Những chiếc giỏ xe chở đầy hoa phượng

Em chở mùa hè của tôi đi đâu

Chùm hoa phượng vĩ em cầm là tuổi tôi 18

Thủa chẳng ai hay thầm lặng mối tình đầu...

Em chở mùa hè đi qua, còn tôi dừng lại

Nắng ngập ngừng một vạt tóc nào xa" (Đỗ Trung Quân)

https://youtu.be/_BBDwU0nnT4?si=TYUQLpW7fczx2nTK

Quý bạn đọc thân mến, có lẽ kỷ niệm về cây phượng vĩ  làm tôi viết hơi lạc đề. Nhưng với cá nhân, Ve sầu và Phượng vĩ luôn là những hình ảnh khó quên trong quá khứ êm đềm của một “thủa thanh bình ba trăm năm cũ". Xin hãy ca: kỷ niệm luôn là nỗi nhớ cho đời muôn ý thơ.

 "Anh về qua xóm nhỏ, em chờ dưới bóng dừa

nắng chiều lên mái tóc, tình quê hương đơn sơ"

(Tình Quê Hương- Đan Thọ)

          Ngày 19, tháng 6, 2024 

Vĩnh Chánh

Attachments area

Preview YouTube video PHƯỢNG HỒNG - VŨ KHANH | Tác giả: Nhạc Vũ Hoàng, thơ Đỗ Trung Quân