Nạn nhân buổi giao thời

C

hiến tranh Đông dương tạm chấm dứt, quân Nhật đi, rồi quân Pháp trở về. Rất nhiều thanh niên ái quốc đã hy sinh. Nhiều người cả tin và đi theo phong trào Việt Minh do Hồ Chí Minh lảnh đạo. Nhiều người sáng suốt hơn đã bỏ vào Nam, họ tin rằng dân chủ và tự do mới chính là con đường ưu việt để đất nước vươn lên, trở thành độc lập.

Ấy là năm 1954. Đất nước chia đôi. Sông Bến Hải phân ly biết bao những mối tình. Trong bối cảnh lịch sử đó, gia đình ông Nội tôi đã từ Thanh Hóa vào Nam, Cô tôi đi vào cùng với ông, đèo bồng trên tay một đứa con và một bào thai sắp đến ngày khai hoa nở nhụy, để lại miền Bắc một mối tình son sắt, một người chồng lưu lạc chiến khu Việt Bắc xa xăm. Vời vợi trong suơng mù một ngày nào hội ngộ.

Vài tháng sau Cô sinh đứa con trai thứ nhì trong khói lửa, trong hổn loạn, và trong nước mắt chia lìa của chiến tranh. Người con đó được đặt tên là Nguyển Hoài Nhân. Nhớ ngưòi xưa! Nổi nhớ thương trong trái tim người chinh phụ trẻ rã rời vì giặc dã, tản cư, vì bom đạn chiến chinh.

Được vài năm thì Cô lâm trọng bệnh. Căn bệnh chỉ có trong thế kỷ đó vì tiếc nhớ người yêu của mình, trí nhớ lẩn thẩn, tâm thần phân liệt. Một buổi chiều mùa thu, Huế mưa phùn và lạnh co ro trong ánh đèn vàng buồn bã. Nghe tin người chồng bên kia vỷ tuyến đã chết trên chiến trường. Cô quyết định ra đi để lại tiếng hét thất thanh của hai đứa con trai còn lại. Bác sỹ Alter Koster mà bố tôi nhờ cậy cũng không thể làm gì hơn. Lúc ấy anh Hoài Nhân chỉ vừa 8 tuổi. Không cha, nay mất mẹ, bơ vơ giửa dòng đời.

Tang lể vừa xong. Hai anh em lại chia lìa thêm một bước nửa. Người anh đầu, sống nhờ bên Nội ở An Cựu, Hoài Nhân sống với bên Ngoại trong Mai Thúc Loan, thành nội Huế. Căn nhà dọc theo bờ thành đại nội rêu phong, chỉ có đá và lá chen nhau trong hoàng hôn triều Nguyển.

Bóng thời gian cứ vùn vụt qua đi, anh Hoài Nhân theo học y khoa Huế, khóa 13 nhưng được Thầy Lê Văn Bách ‘thương” nên được giử lại thành khoá 14. Cuộc sống nội tâm phong phú và đời sống chân chất thật thà tạo dựng cho anh một phong cách sống riêng. Sống với và sống cùng. Đôi khi sống bất cần. Đôi khi sống theo những cảm xúc trong mơ của người nghệ sỹ. Anh đàn guitar rất hay, hát bằng một giọng ca truyền cảm đến người nghe phải nhỏ lệ. Nhưng ý chí anh phi thường cố vươn lên nghịch cảnh, đem lại niềm vui cho người khác, những người nghèo cần giúp đỡ. Anh cố gắng trở thành một bác sỹ. Và vì thế anh sống bằng nụ cười khi nào cũng nở trên môi. Nụ cười đôi khi héo hắt, xô lệch, méo mó. Nhưng vẩn là một nụ cười đem anh em lại gần nhau hơn.

BS Nguyễn Hoài Nhân

Năm 1975, khi quân đội miền Bắc tiến chiếm miền Nam . Lịch sử lại một lần nửa tái diển với những hệ lụy và đa đoan kiếp người. Nước mắt và máu tuôn tràn đôi bên đã không bút nào tả hết. Cả nước là một trại tập trung khổng lồ, ngàn người vui, triệu người buồn. Bố anh bổng xuất hiện trở về trước sự kinh ngạc của mọi người. Ai cũng nghĩ rằng ông đã chết. Ông trở về bằng xương bằng thịt. Ông bàng hoàng rưng rưng khi biết vợ mình đã mất vì không chờ ông được nửa. Tình yêu và kỷ niệm của ông bây giờ chỉ còn là hai người con trai duy nhất còn lại. Mối tình son sắt với vợ và lòng yêu đất nước đã khiến ông hụt hẩng, chơi vơi.

Chưa hết, lý tưởng xã hội chủ nghĩa đã in sâu vào trí nảo ông qua bao nhiêu năm tháng chiến tranh. Xung khắc ý thức hệ nảy sinh cũng ngỡ ngàng khi cha con đoàn tụ, và ngay cả trong những năm tháng về sau. Vào thời điểm đó, không ít người đã dựa hơi vào gia đình có công với cách mạng để vươn lên. Họ dựa vào lý lịch tốt. Phấn đấu vô Đoàn vô Đảng, bán rẽ lương tâm mình, đè dìm người khác, để kiếm một cái dù bao che. Anh Hoài Nhân đã không làm như thế. Anh vẩn sống như trước kia từng sống, bạn bè sao thì anh vậy. Xách cuốc xẻng đi lao động thì anh cũng đi. Khoai sắn với nhau cũng cười trên các nông trường Nam Sông Hương hay Thạch Hản.

Sau khi ra trường, anh được gởi đi bệnh viện Đồng Hới. Nơi khỉ ho gà gáy, nơi cái bệnh viện to đùng mà chỉ có mấy viên trụ sinh chiếu lệ. Nhiều năm sau, anh được đổi về Huế, một bệnh viện nhỏ ở Kim Long. Trong khi các bạn anh thành đạt ở bệnh viện trung ương, phải có Đảng mới được làm trưởng khoa, hoặc mở phòng mạch tư, bán thuốc. Anh vẩn đạp xe đi làm ngày hai buổi, cơm áo đở đần một phần do vợ bán buôn. Biết bao nhiêu bệnh nhân nghèo đã được anh cứu giúp. Biết bao nhiêu người bệnh đã mang ơn anh trong ánh mắt long lanh không nói thành lời.

Đời sống ngở cứ êm đềm trong cảnh nghèo như thế trôi qua. Anh cười an phận. Hạnh phúc với những gì mình có trong tay. Có một thời, gia đình vợ đề nghị bảo lảnh đi Mỷ theo diện đoàn tụ, anh phân vân lắm, rồi tâm sự: “Các con đã lớn hết rồi, ở đây nhiều người đang cần mình hơn.” Rồi khước từ nộp đơn bảo lảnh ra đi nước ngoài.

Một buổi sáng mùa thu 2011, anh bất tỉnh và đưa vào bệnh viện Huế vì tai biến mạch máu nảo. Tất cả bác sỹ đều túc trực bên anh với những gì tốt nhất họ có thể làm. Họ tin và biết rằng anh không ăn hối lộ nên không có tiền nhưng có tình. Rất nhiều tình. Bạn bè khắp nơi nghe tin mà lặng người đi, lòng chùng xuống một nổi buồn nín câm cho số phận. Mổi ngày chúng tôi email và điện thoại không biết bao nhiêu lần. Nghe lời chị vợ là Phương nhắn nhủ, “Chỉ cầu mong cho anh tỉnh lại, để nói đôi điều yêu thương chưa kịp thốt, rồi sau đó anh có ra đi cũng an lòng.”

Xin cùng cầu nguyện cho anh Nguyển Hoài Nhân, Chị Mai Băng Thanh, anh Đặng văn Tuyên những ngày còn lại không quá đau đớn. Nếu một ngày kia có ra đi, cũng xin thật bình an.

Xin các bạn hãy nhớ những đồng môn còn ở lại quê nghèo khăn khó.

Và xin các bạn hảy quên vì những lời thô thiển này.

Bảo Tiên, Cali. tháng 12 năm 2011

Trở về trang chủ